Phượt xuyên Việt bằng xe máy cùng Severi Keinälä

Ở chuyến đi này, Severi dẫn đầu đội hình gồm 8 tay lái Phần Lan, đều lần đầu tiên đến VN để trải nghiệm những cung đường mới.

4 tai nạn va chạm nhẹ hoặc tự té ngã, thiệt hại tương tự nhau với 4 kiếng chiếu hậu, 4 tay thắng bị gãy của 4 tay lái trong hành trình xuyên Việt vào trung tuần tháng 3 vừa qua. Đây là những rủi ro quá nhỏ so với cả hành trình dài của những lữ khách có niềm đam mê lái xe mô tô đến từ Phần Lan.

So sánh về giao thông giữa hai nước, thực sự là một đối lập cực đại về mật độ, văn hóa giao thông, kỹ năng điều khiển…; và khi Severi Keinälä khơi mào chuyến xuyên Việt bằng xe máy, có thêm 8 tay lái đến từ khắp Phần Lan quyết định nhập cuộc và khám phá một VN thực sự khác lạ.

Hành trình ấy được Severi chia sẻ với Thanh Niên khi cả nhóm đến đích cuối là Hà Nội, với thật nhiều cảm xúc, ngập đầy niềm vui và kỷ niệm đẹp.

Xin chào anh Severi Keinälä và chúc mừng chuyến xuyên Việt bằng xe máy thành công, bình an. Cảm giác của anh sau chuyến đi thế nào?

Thở phào nhẹ nhõm, lâng lâng như trên mây để thong dong sống chậm đúng nghĩa trong những ngày ở Hà Nội mà không phải dùng xe máy di chuyển, không phải nghĩ ngợi về thời gian, không gian, không còn những lo lắng về việc dẫn đoàn, chọn nơi ăn chốn ở như những ngày trong hành trình xuyên Việt.

Hẳn anh đã từng đến VN trước đó?

Tôi đến VN lần đầu tiên năm 1992 khi vừa lập gia đình (1991), và dành 2 năm để đi “tuần trăng mật” khắp thế giới. Chuyến thứ 2 của tôi là hành trình xe máy năm 2016 xuyên châu Á, tôi vào VN qua ngả Trung Quốc, đến khu vực miền Trung thì tách sang Lào. Và đây là lần thứ 3 tôi trở lại VN.

Anh cảm nhận gì về VN từ những chuyến đi trước và so với thực tại?

VN chuyển mình quá nhanh. Năm 1992, hình ảnh chiến tranh vẫn còn thấy được nhiều nơi. Cơ sở hạ tầng, điều kiện sống, các phương tiện đi lại tận dụng từ thời chiến, xe đạp nhiều, xe máy ít…; mọi thứ đều ở mức sống thấp. Đến năm 2016, mọi thứ khiến tôi vỡ òa, khó có thể hình dung sự biến chuyển nhanh, tốt đẹp và rực rỡ đến vậy. Ở hiện tại, năm 2025 này lại càng nhiều đổi thay. Nhưng có thứ không thay đổi, đó là tình cảm con người. Tôi vẫn cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp ấy từ những người tôi gặp gỡ hôm nay giống hệt chuyến đi đầu tiên của tôi đến VN.

Anh có thể chia sẻ cụ thể hơn về tình cảm người Việt mà anh được đón nhận và nơi chốn làm anh nhớ mãi?

Đó là Đà Lạt, tôi biết người Việt coi đó là thành phố của tình yêu và sự lãng mạn. Khi ấy chúng tôi mới cưới nhau, trẻ tuổi, ít tiền, du lịch kiểu ba lô tự túc, nên cũng hăm hở lên Đà Lạt, ra hồ Xuân Hương đạp vịt (pedalo) như các cặp tình nhân người Việt làm. Khi nghỉ chân uống cà phê ven hồ, tôi gặp một nhà thơ đến làm quen và nói chuyện, anh ấy nói được tiếng Pháp. Sau đó anh ta đưa vợ chồng tôi về nhà, giới thiệu với nhóm các nhà thơ, rồi cùng nhau ăn uống, hát hò, làm thơ, chơi nhạc… và bảo rằng chúng tôi là những vị khách nước ngoài đầu tiên họ thấy, nên muốn làm quen và dẫn về nhà. Mọi thứ diễn ra cứ như chúng tôi với họ thân nhau từ kiếp trước vậy.

Trở lại câu chuyện đi xe máy xuyên Việt lần này, từ đâu anh có ý tưởng ấy?

Từ tình yêu với VN. Trước đây tôi là Trưởng bộ phận xuất nhập khẩu của Bộ Kinh tế Phần Lan. Tôi nghỉ hưu năm ngoái nên các bạn tôi trong cộng đồng có tên Peterpanbike – ra đời từ 1998, nhóm này đã đi chu du hơn 130 nước và lãnh thổ trên thế giới bằng xe máy – gợi ý tôi dẫn đoàn cho một hành trình đâu đó ở châu Á. Tôi đã có hơn 53 năm kinh nghiệm đi xe máy và nhiều lần dẫn đoàn đi khắp thế giới rồi; nên khi nghe các bạn đề nghị, tôi nghĩ ngay đến VN.

Mất bao lâu để chuẩn bị cho chuyến đi này?

Hơn 1 năm. Từ tháng 9 năm ngoái, tôi bắt đầu gặp trực tiếp những người quyết định tham gia, trước đó thì liên lạc qua mạng, điện thoại để nghe tôi chia sẻ kinh nghiệm. Dù các thành viên đa phần đều là dân xe máy kỳ cựu, đi khắp châu Âu, Mỹ, Nam Mỹ, có 2 người đi vòng quanh châu Phi, riêng VN chưa ai từng đến. Hai trong số 8 thành viên đi cùng tôi còn chưa từng đến châu Á. Chúng tôi có 8 nam và 1 nữ ở hành trình xuyên Việt này. Tôi dành nhiều thời gian trao đổi từng thành viên, bởi giao thông ở VN không giống với Phần Lan và cả phần còn lại của thế giới, cho nên cần chia sẻ cặn kẽ để giảm thiểu rủi ro cho hành trình.

Trong những gặp gỡ ấy, điều mà các tay lái lo nhất khi họ đến VN là gì?

Vẫn là giao thông thôi. Một số họ xem giao thông VN qua phim ảnh và cũng lo lắng. Tôi lấy kinh nghiệm bản thân để chứng minh lái xe ở VN không khó khăn và nguy hiểm như thường nghĩ. Có vài người lo chuyện ăn uống nhưng tôi bảo đã đến VN thì cả thiên đường ẩm thực đợi bạn sau từng kilomet đường, đâu cũng là món ngon.

Và thực tế có như mong đợi?

Chúng tôi đến sân bay Tân Sơn Nhất, trên đường về khách sạn, các thành viên mắt tròn mắt dẹt khi nhìn giao thông TP.HCM qua cửa kính taxi. Ai cũng ngợp và tự hỏi không hiểu lúc mình lái xe sẽ như thế nào. Đến tối khi tôi đưa đoàn đi bộ ra bến Bạch Đằng, hôm ấy kẹt xe, hàng nghìn xe máy chen sát nhau, đi bộ cũng khó len qua được, mọi người lại thêm một lần ngợp nữa. Nhưng hôm sau khi nhận xe, tôi cho đoàn chạy thử các đoạn ngắn, tiếp đó chạy theo đội hình bám sát vỉa hè, đi về khách sạn, mọi người đến nơi an toàn. Tôi thấy rõ cảm giác của mọi người kiểu: “Ồ, không khó và nguy hiểm như mình nghĩ”.

Nói về giao thông VN, anh chia sẻ với các thành viên của mình điều gì?

Tôi lấy ví dụ về dòng nước, điều khiển mô tô trên đường đông đúc ở VN, bạn giống như một giọt nước vậy, cứ hòa theo dòng chảy, đừng kháng cự lại. Khi lưu thông, muốn rẽ phải hay trái, phải cho người phía sau hiểu được ý của bạn bằng cách chậm rãi, chuyển hướng từ từ, phía sau họ phán đoán ra ý đồ của bạn và sẽ có cách điều khiển cho phù hợp. Không làm hành động gì đột ngột, bất ngờ như tăng tốc, giảm tốc, rẽ gấp. Các thành viên đều là những tay lái kỳ cựu rồi nên họ hòa nhịp giao thông đô thị ở VN rất nhanh, không có gì trở ngại.

Trong hành trình di chuyển, ngoài lo lắng về giao thông, anh và mọi người có nỗi lo nào khác?

Đó là nhiệt độ. Chúng tôi đang ở Phần Lan với nhiệt độ 10 hoặc 15 độ C dưới âm, trong khi ở TP.HCM, Củ Chi ngày chúng tôi đến, trưa nắng gần 40 độ C. Để cơ thể cân bằng ở một nơi mới chênh nhau đến 50 độ C là một áp lực thực sự. Tôi lo nhất là Kari, năm nay anh ấy 73 tuổi.

Cách anh cùng mọi người vượt qua yếu tố thời tiết?

Trước hành trình, tôi tư vấn rất kỹ cho mọi người về việc chọn trang phục sao cho thật thoáng khí, gọn nhẹ. Và khi di chuyển giữa các chặng, tôi chia nhỏ hành trình, cho đoàn dừng nhiều lần để bù nước, tránh nóng gắt.

Anh làm cách nào để điều khiển một đội hình chưa từng quen nhau trước đó để đi xuyên Việt?

Tinh thần nhóm rất quan trọng, ngay từ khi họp nhóm lần đầu, sau vài phút tôi thấy mọi người vui đùa cùng nhau và tôi tự tin khẳng định đây sẽ là một nhóm hoàn hảo. Mọi người biết đùa nghĩa là có tinh thần tốt, cảm giác khởi đầu như thế thật thuận lợi.

Cách chọn lộ trình cho chuyến đi hẳn là một tính toán cẩn trọng, chặt chẽ. Tiêu chí để anh chọn cung đường cho đoàn sẽ thế nào?

Ưu tiên hàng đầu là sự đa dạng. Chúng tôi di chuyển bằng cùng một dòng xe Honda địa hình, 150 phân khối. Với chúng tôi, đây tựa như xe đồ chơi trẻ con vì thường ở Phần Lan, các loại xe chúng tôi chạy ít nhất phải trên 1.200 phân khối. Bù lại, xe nhỏ thì rất linh động và phù hợp với những cung đường tôi chọn. Tôi cho mọi người đi ở đủ địa hình, từ lên rừng, xuống ven biển, vào đồng bằng, đi cả những tuyến đường rừng, băng sông suối để tạo cảm giác thử thách, chinh phục, làm sao để các tay lái có điều kiện tiếp cận thật đa dạng phong cảnh và đời sống, con người VN.

Cung đường nào anh và các tay lái thích nhất?

Đường Hồ Chí Minh đoạn từ Huế đến Phong Nha, siêu đẹp, siêu quyến rũ bởi sự vắng vẻ, thanh khiết, yên bình, chúng tôi như được xuyên mình vào thiên nhiên hùng vĩ của dãy Trường Sơn. Kế đến là những hành trình đi dọc đường bờ biển, tuyến đường biển không chỉ đẹp mà nhiều điểm dừng được chú trọng phát triển rõ về văn hóa, nghệ thuật, chẳng hạn những công trình nghệ thuật ở làng bích họa Tam Thanh (Tam Kỳ, Quảng Nam).

Có trải nghiệm nào lặp lại giống như ngày xưa anh gặp các nhà thơ ở Đà Lạt?

Ồ có đấy, ở cung đường từ Đà Lạt xuống Phan Rang, lúc nghỉ mát tiếp nước, chúng tôi được xem các thanh niên bản địa chơi đá gà, rồi một nhóm khác đang ngồi lai rai và rất chân tình mời chúng tôi nhập cuộc. Một số thành viên tham gia cùng và thật vui, dù bất đồng ngôn ngữ nhưng chúng tôi như là bạn, chụp hình qua lại.

Đi đến các nơi khác cũng vậy, mọi người chúng tôi gặp gỡ ai cũng chân tình, dễ mến. Chúng tôi có cơ hội ngắm cảnh, ngắm người, và cũng là nhân tố để mọi người ngắm lại; nhiều người tỏ vẻ ngạc nhiên, tò mò, đến giao lưu làm quen. Đây là trải nghiệm mà những biker chúng tôi không có khi lái xe ở Phần Lan.

Phong cảnh, cung đường khác lạ là một hấp dẫn, vậy còn ẩm thực, trục Nam – Bắc món ngon đều không giống nhau, anh và mọi người ấn tượng điều gì từ ẩm thực Việt?

Bỏ qua những điểm đến mang tính đặc sản, món ăn thể hiện rõ tính vùng miền, ví dụ như hải sản Nha Trang, cơm Huế, mì Hội An…; một món chỉ giống tên gọi và chẳng bao giờ giống nhau ở khẩu vị đó là nem rán. Do vậy mỗi điểm dừng cuối ngày, chúng tôi vào các quán ăn, món đầu tiên sẽ là 4 đĩa nem rán, 9 chai bia địa phương, và sau đó ai ăn gì thêm tự nhìn thực đơn gọi tiếp. Khi đến Hà Nội, chúng tôi đi thưởng thức bia hơi, và món khiến chúng tôi “ngáo” nhất ở thực đơn phần tiếng Anh là “worm cake” (bánh sâu), hỏi người bạn mới biết người Việt gọi là chả rươi. Nhìn hình thì hơi ẹ, nhưng ăn thì thần sầu, chúng tôi thực sự thích và nó hợp lắm với bia hơi Hà Nội.

Được biết khi vừa đến Hà Nội, Đại sứ Phần Lan tại VN đã mời cả đoàn về nhà riêng để chiêu đãi món ăn Phần Lan, hẳn là một kỷ niệm đáng nhớ?

Thực sự là như vậy, ngài đại sứ Keijo Norvanto và phu nhân Teija Norvanto cho chúng tôi cảm giác được trở về nhà, dù mỗi người chúng tôi chắc chẳng ai nhớ nhà đâu vì đều là dân phượt cả. Nhưng được ăn món Phần Lan, gặp người Phần Lan, nói tiếng Phần Lan… thực sự khiến chúng tôi cảm thấy hạnh phúc, ấm áp, và là kỷ niệm đẹp khó quên với cả đoàn, vì sau bao năm đi chu du bằng xe máy, chưa bao giờ chúng tôi được thết đãi.

Điều thành công nhất với anh khi hoàn tất hành trình xuyên Việt là gì?

Đầu tiên là sự bình an, mạnh khỏe. Tôi cũng nhận được phản hồi thật tốt từ 8 chiến hữu đi cùng, tất cả họ đều chung suy nghĩ, là sắp xếp một hành trình khác đưa gia đình đến VN du lịch, nghĩ dưỡng. Chuyến đi của chúng tôi thực sự tuyệt vời bởi chính nhờ người Việt. Dù ở bất kỳ đâu, từ nông dân nơi ruộng đồng đến người dân thành thị, chúng tôi luôn thấy ở người Việt sự lạc quan, tích cực, vui vẻ và luôn mỉm cười.