Vào ngày 12/7/ 2025 vừa qua, trong tiếng kèn vỏ ốc xà cừ, Penico – một thành cổ 3.800 năm tuổi của nền văn minh Caral, một trong những nền văn minh lâu đời nhất thế giới tại Peru – đã chính thức mở cửa đón khách tham quan sau 8 năm nghiên cứu và trùng tu.
Các nhà nghiên cứu cho biết di chỉ khảo cổ Penico nằm trong thung lũng Supe, cách thủ đô Lima của Peru khoảng 180km về phía Bắc. Tuy nhiên di tích đã bị hư hại nên chính phủ đã đóng cửa để sửa chữa tổng thể. Sau gần 10 năm ròng rã thi công và bảo tồn, Thành cổ Penico, di tích của nền văn minh Caral hơn 3.800 năm tuổi tại Peru, chính thức mở cửa sau gần một thập kỷ trùng tu, mang đến cơ hội khám phá dấu tích của nền văn minh cổ xưa bậc nhất châu Mỹ.
Trước khi công tác thám hiểm bắt đầu năm 2017, Penico chỉ là một vùng đồi núi. Tuy nhiên, thành cổ có niên đại từ năm 1.800-1.500 trước Công nguyên này từng là điểm giao thương giữa những cộng đồng đầu tiên trên bờ biển Thái Bình Dương, với những cộng đồng đến từ dãy Andes và Amazon.
Các nhà khảo cổ học tin rằng nơi đây có thể chứa đựng những hiểu biết sâu sắc về lý do tại sao nền văn minh Caral – vốn phát triển thịnh vượng từ năm 3.000-1.800 trước Công nguyên – lại suy tàn.
Nhà khảo cổ học Ruth Shady, người dẫn đầu nghiên cứu tại địa điểm này, cho biết Penico là một “trung tâm đô thị có tổ chức chuyên về nông nghiệp và thương mại giữa bờ biển, núi non và rừng rậm.” Penico được xây dựng trên thềm địa chất cao 600m so với mực nước biển, song song với một con sông để tránh lũ lụt. Các nhà nghiên cứu tin rằng thành cổ này được xây dựng cùng thời với những nền văn minh đầu tiên ở Trung Đông và châu Á.
Nền văn minh Caral, còn được gọi là Norte Chico, là một trong những nền văn minh cổ xưa nhất ở châu Mỹ, phát triển ở vùng duyên hải phía Bắc Trung bộ Peru. Nổi bật với những công trình kiến trúc đồ sộ, đặc biệt là các kim tự tháp và quảng trường, được cho là đã phát triển trước các nền văn minh khác ở Trung và Nam Mỹ.
Qua quá trình khảo cổ, nghiên cứu do Bộ Văn hóa Peru thực hiện đã xác định được 18 công trình, bao gồm các tòa nhà và khu dân cư của thành cổ này. Và cũng theo các nhà nghiên cứu, sự sụp đổ của nền văn minh này có liên quan đến tình trạng biến đổi khí hậu vào thời điểm đó.
